بررسی استعاره های مفهومی در ضرب المثل های فارسی

Authors

محمد رضایی

نرجس مقیمی

abstract

نظریه استعاره مفهومی از مباحث مورد مطالعه در حوزه زبان شناسی شناختی است که به بررسی نحوه ادراک و شناخت در ذهن انسان می پردازد. مطابق این نظریه، استعاره ها؛ نه یک کارکرد زبانی در خدمت ادبیّت متن که ابزاری اساسی برای درک امور انتزاعی و غیرملموس در ذهن بشر هستند و حوزه کار و نفوذ آنها نه در سطح واژگان که در عمق معنا و مفاهیم می باشد. حوزه­های تعریف شده در نظریه استعاره مفهومی و مصادیق آن از جهات بسیاری با زمینه­های مفهومی و کاربردی ضرب­المثل­ها مشابهاتی دارد؛ به نحوی که می­توان ضرب­المثل­ها را نیز نمونه­ای از استعاره­های مفهومی دانست که با استفاده از حوزه­های مبدأ گوناگون به انتقال معانی و مفاهیم متناسب با آن­ها می­پردازند. از آن­جا که ضرب­المثل­ها، عمومی­ترین و پرکاربردترین بخش ادبیات به شمار می­آیند، بررسی آن­ها با توجه به نظریه استعاره مفهومی، موجبات درک و دریافت مبانی فکری و فرهنگی ملت­ها را فراهم می­نماید. پژوهش حاضر بر آن است تا با مروری گذرا بر مطالعات و نگرش­های تاریخی و مدرن پیرامون استعاره­ها و سنجیدن دو دیدگاه متفاوت درباره آن­ها، ضرب المثل­های فارسی را با توجه به نظریه استعاره مفهومی بررسی نماید و حوزه­های مبدأ پرکاربرد در دایره امثال فارسی را بیابد و از این راه بتواند خطوط اصلی فکر و شناخت در بین ایرانیان را نشان دهد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

حکومت و سیاست در آیینۀ ضرب المثل های فارسی

تاریخ ایران سراسر تاریخ خودکامگی شاهان و حاکمانی است که برای مردم (رعیت) تنها وظیفه قائل بوده­اند و نه حق. مردمی که اجازۀ هیچگونه اعتراض و اظهار نظری نداشته­اند اما نقد و نظر آگاهانه و دردمندانۀ آنان نسبت به ارباب قدرت و حکومت در قالب ضرب­المثل­ها بخوبی ثبت و ضبط شده است. امثالی که هم وظیفۀ طبقۀ حاکم و مردم نسبت به یکدیگر و هم ویژگی­های حاکمان شایسته و ناشایست را بیان می­کند و از سویی آفرینش ذو...

full text

فرهنگ سازمانی در آینه ی ضرب المثل های فارسی

ضرب المثل در گستره ادبیات از نقش و جایگاه والایی برخوردار است؛ به طوری که ارزش و اهمیت علمی و تاریخی آن از کتیبه ها و سنگ نوشته ها کمتر نیست. در زندگی تمامی اقشار جامعه، اعم از عامی، تحصیلکرده، کارکرد ضرب المثل بسان آینه است که ویزگی های فرهنگی و اجتماعی یک جامعه و سازمان را به ببینده می نمایاند. بسا ضرب المثلی کار ساعت ها سخن گفتن، دلیل آوردن و استدلال کردن و بحث کردن را انجام داده است. ضرب ال...

full text

بررسی تطبیقی ضرب المثل های عربی ولکی

مَثَل که جمله­ ای کوتاه و برگرفته از یک ماجرا یا داستان معمولی و گاهی خاص بین اقوام گوناگون است؛ می­ تواند آیینۀ تجلّی فرهنگ‌های اقوام مختلف باشد. هر مثل، داستانی به قدمت تاریخ دارد لذا بررسی تطبیقی ضرب‌المثل‌های یک قوم با دیگر اقوام می‌تواند زمینۀ خوبی برای مقایسه یا تأثیر و تأثر فرهنگی اقوام باشد. این پژوهش بر آن است به بررسی تطبیقی ضرب‌المثل‌های زبان لکی - به‌عنوان یکی از زبان‌های قدیم ایرانی ک...

full text

بررسی ضرب المثل های عربی خوزستان

    زبان عربی محلی مردم خوزستان مانند همۀ زبان­های دیگر در گویش یا لهجۀ محلی، دارای ویژگی­هایی است که نمونه­ای از آن، ضرب­المثل­هایی است که میان مردم متداول هستند، هر کدام از آن­ها دارای دنیایی از ذوق و اندیشه و حسن تعبیر در ادای مقصود است و معادل­هایی در زبان فارسی دارند. از نظر مضمونی در امثال فارسی و عربی شباهت­های بسیاری وجود دارد. هدف از این تحقیق گردآوری و بررسی ضرب­المثل­های عربی خوزستان...

full text

بررسی مقایسه ای برخی از ضرب المثل های پرکاربرد در زبان های فارسی واسپانیایی

دو ویژگی خاص و منحصر بفردزبان، یعنی عبارت پردازی و چینش واژگان در کنار یکدیگر باعث بوجود آمدن بار معنایی می شود که درک معنا نه فقط برای آنهایی که یک زبان دوم را یاد می گیرند، بلکه برای آنهایی که به این زبان صحبت می کنند، مشکل و یا حتی غیرممکن شود. ضرب المثل ها علیرغم تمایزات فرهنگی، جغرافیایی و زبانیتشابهاتی در زبان های مختلف دارند. نویسنده در این مقاله، سعی دارد تا به بررسی و مقایسه صوری و مع...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات بلاغی

جلد ۴، شماره ۸، صفحات ۹۱-۱۱۶

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023